TALVUUNA

Piyuta NHC-kut

Tapkuat Nunavut Igluligiyiqyuat Kapurisan (NHC-kut) pinguqtauhimayut 2000-miatuqhugit apkuat Nunavut Maligaliuqti ttapkunanga Nunasiaqmi Igluligiyiqyuat Kuapurisan (Nunavut) Piquyat. Havagiyavut inungnut havaktit tapkunani Kavamatkut Nunavut (GN-kt) pinguqtauninut, ihuaqhaqni aulanilu iglukhanut havaguti piqaqtitiyakhaptinik naamaktunik pitaqnit allaqit akituvallangittulu iglukhanut pilaqnit ilaginut inungnutlu Nunavutmi.

Pinahuaqtavut

Piqaqtitiniq pilagutinik tamaitnut nunaliuyut Nunavutmi angigaqagiakhait ikayuqtuiyunik aaniaqtailiniqmun, hivuganaittut, inmiguqtut hagimanaqtutlu inuuhit havaqatigiplugit pitaqnit havat piqaqtitiniqmik iglukhainik Nunavummiut.

Ihumagiavut

Atuqpiaqtini ilagit inuitlu Nunavutmi pilaqnit allatqit aituvalangittut iglukhanut pilaqnit.

Pinagiyat

Tapkuat Nunavut Igluligiyiqyuat Kapurisan (NHC-kut)ukpigiyai pinahuaqtailu tahapkuat pitaqnit:

Pipkaqni “inungnik angiyutitni” – havaktimingnik, Nunalikni Igluligiyit Timingit (LHO-kut) katutyiqatit, atuqtuaqtut kivgaqtugatlu – hivulliutitni pinahuaqhugit iglukhanut ihuaqhautikhai Nunavummiut;

Ilittugini tunityutai NHC-kuttapkuatlu LHO-kut havakti piyagangata iglukhanik Nunavutmi piqaqtitnilu naamaktunik havakvikhainik hanalgutitlu pilaqtitninut anginiqpamik tunityutainik;

Pipkainiq nakuuyumik aktuanit nakuuninut akituvallangitnilu iglukhat;

Atuqpiaqtitni nakuqpiaqtunik uqautyiniq, ikayurniq ikayuqhiutiniqlu tahapkununga LHO-nguyut, ahii kivgaqtugat timiuyut havakvitlu, inungnutlu;

Atuqpiaqtitni nakuuniqpamik piqutauyut aulatauni tapkununga Nunavut Inungnut Havaktinutlu Iglugiyai;

Atuqpiaqtitni iglugiyauyunut kivgaqtutit ikayuqhiutinilu piqaqtitni ayyikkiktitaipluni piplugu;

Atuqhugit Inuit Qaujimajatuqangit tapkunani Kuapurisan ihumaliugutainut;

Piguqhainiq havaqatigittiarniqmik piqatigikniq ahiinut kavamatkut, havakvit, timiuyut, tamatkiknutlu nunaliuyuni tapkuatlu Inuit timigiyai.

Kavamaliqutit

Tapkuat Nunavut Igluligiyiqyuat Kapurisan (tapkuat Kuapurisan) tapkuanguyut inungnut havaktit Kavamatkut Nunavut (GN-kut), pinguqtauhimayut tapkunanga Nunavut Maligaliuqtit tapkunangaNunavut Igluligiyiqyuat Kuapurisan () Piquyat. Taimaittumik havakviunia, tamna Kuapurisan ataqpiangittuq tapkunanga GN-kut aulatyutailu kikligiyai ihuaqhaqhimayut talvani Ilanga IX tapkunani Kiinauyaliqutinut Aulatyutit Piquyat, tamna ilagiya tapkuat Piquyat piluaqtumik pinahuaqtai Inungnut Havaktiuniq.

Tamna Kuapurisan tuhaqhitaiyuq tapkununga Maligaliuqtit, Minihitauyut Katimayit tahapkuatlu Nunavummiut atuqhugit Angayuqanga, Katimayini Katimayiuyut, tamnalu Minihitauyuq Havalik tapkununga Nunavut Igluligiyiqyuat Kuapurisan. Una pityuhiq piqaqtitai tamna Minihitauyuq anginiqpamik atuttiaqni tapkuat Kuapurisan tatyauyumun hivunikhamutlu ihuaqutai Nunavummiut.

Qanugittunia tamnaunia Inungnut Havakvik pipkaiyuq amihunik ihuaqutinik, ilautitlugit:

  • Tapkuat pilaqnit pitarniq maniktakhanik katutyiqatigiknit ahiinut, piluaqtumik tapkuat Kanatami Atuqtuagutit Iglukhanut tapkuatlu Igluligiyiqyuat Kuapurisan (CMHC-kut). Una tukilik tahapkuat Nunavutmi nuktigaunit akiliqtutit pitaqni tapkunanga kavamatuqatkut kavamait aktuayaungittut tapkunanga maniktat tapkuat Kuapurisan pitaqtai.
  • Tapkuat pilaqni atulaqnit manikhat atauhiqmin ukiumin tuklikhanut, atuqpiaqtitni tapkuat manikhat tamaitnit pitaqvit tuganganit iglukhanut pigiagutit huniumaittangi pinahuaqni iglukhanut ihuaqhautit.
  • Tapkuat havagittiaqnit manikhat tapkunani Angiyutinut Aulatyutitlu Hanatyutitlu pihimanit, pipkaiplutik Kuapurisanmik tamaitnik pilaqnit atuqnikhainut iglukhanut pigiagutaunit.

Atuqniqhat Aulanit

Tamna Kuapurisan pipkaiyqu amihunik iglukhanut pilaqninut ilautitlugit: piqaqtitiniq iliharniq, ilihainiq ikayuqnilu Nunalikni Igluligiyit Timingit (LHO-nguyut) tahapkunani aulatyutini, kiinauyaliqutit, havagutit atuqtitni ihuaqhihimanitlu; piqaqtitni nanminiq iglulgit kivgaqtutinik kiinauyaliqutinut pitquhiqnutlu ikayuqninik; ihuaqhaqnilu iglunut-tugangayut pinahuaqtitnit kivgaqtuqhugit tamaita Nunavutmi nunaliuyut. Tahapkuat aulatanut kivgaqtutit ihuaqhihimayut hitamani allatqini piplugit havagutit atuqtitnit: Inungnut Iglugiyauyut, Havaktinit Iglugiyauyut, Nanminiq Igluqaqtut, Igluqangittutlu.

Aulaninut tahapkuat Kuapurisankut havagutai, tapkuat ikittut kuapurisanut havaqatigit tapkuat 100 iglunut havaktiuqpiaqtut havaktut pipkaqninut tapkuat Kuapurisan huliniit ilittuqhaqni kivgaqtutit atuqtitni havaktit. Ihuaqhihimaplugit tapkuanani tallimat allatqit aapisit, ukuat havaqatigittiaqtut ilagit hulivalliq ikayuqhiutiyut havaqatigiplugit tapkuat avatitlu-tallimatlu Nunalikni Igluligiyit Timigiyai tapkuat piqaqtitiyut atuqpiaqtunik tuhaumatitnit atatyutai Nunavummiut nunaligiyialu.

Katimayini Katimayit

Tapkuat Nunavut Igluligiyiqyuat Kuapurisan (NHC-kut) atuliqtitat tamna Katimayini Katimayit ukiakhaani 2011. Taimailiplugu, tapkuat NHC-kut atuliqtat ayyikkutapya havagutai ahii hitamat GN-kut Nunatagauyumi Kuapurisait.

Tapkuat Katimayini Katimayit atuqpiaqtitai tapkuat Kuapurisan pilaqnit munagininik NHC-kut tamaitnut havattiaqnit avataanut upluq tamaat aulaninit, tamaita tautukhugit tapkuat kuapurisan hivuganaqnit aulatauni havaguhit pipkaqhugit tamatkiumaniqhanik pityuhit ihaqhaqninut tapkuat Kuapurisan atugakhaliat tugaqnit; tapkuat Katimayini Katimayit huliinaqtutlu pinahuaqninut atugialgit inmiguqtut inungnutlu maniktakhat.

Kuapurisan Ataniqaqviat ihuaqhaqtai hannaiyautit, munagiplugit tuhaqhitautitlu tahapkuat kuapurisan havagutai. Piqaqtitiyutlu ikayuqtuqnianik tapkuat Nunaliit Avikhimanini Aapisit tahapkununga havagutit, kanturagutit, havagutit aulataunit, pitquhiqnutlu hanatyuhit ihuaqhihimanitlu.

John Apt | IKHIVAUTALIK
IKHIVAUTALIK

John Apt

John Apt akhuraaluk ilauvaktuq uumunnga Katimayiuyut Tukimuaqtiuyunik 2014-mit tadja havaariyaa Ikhivautalik. Akhuraaluk ikayuqtuq NHC-kunnut tuniyuq Ikhivautalik Naunaiyainiq Katimayiinginnut unalu tuniyuq naunaiyainiq NHC-kut atan’nguyanganut. John tuniyuq amihunik ukiunik ayuitaminik uumannga akhuraaluk havakmat amihuniklu ukiunik Havakvikmut ukununnga Maniknut Ihivriuqtiryuaq Kaanatamut. Naunaiyainiq atan’nguyaupluni, John munariyait maniliqinirmut naunaiyainiqs Nunavut Kavamanganut uumunngalu Kavamatkut Kuapurisingit havaanut havaguiqpiaqtinnagu 2012-mi. Ihumagilluaqtaa tunigiami nakuutqiyauyumik pittaarumi igluliqiitkunnut Nunavunmiunut, naunaiyaqtillni ihuaqtumik maniliqinirmut ulapiqutauyut.

John Hussey | TUKIMUAQTIUYUQ
TUKIMUAQTIUYUQ

John Hussey

Nova Scotia-miutaugaluaq, John Nunavummiutauyuq May 2001-mit. Havakpakhimayuq Nunalipauyarmi Iqalungni, Hamilaatkut Iglulikmi, Pangniqtuurmi, Hamilaatkuni Kinngaitmi, Ikpiaryukmi, qanganuaqlu Arviatmi. Piqaqtuq amihumik ayuitaminik haamlanganut munariniq unalu maniliqinirmut ayuitaminik ilauyuqlu amihuni katimayiini ilaanilu havaariyaa atan’nguyaupluni. Havaariyaa NHC-up Katimayiuyut Tukimuaqtiuyunik taimaa 2019-mit. Havaaritinnagu tamna havaktuq malruuknik ukiunik uumani Iqaluit Igluliqiitkunnut Ayuittiaqtut Katimayiuyut Tukimuaqtiuyunik.

Peter Tapatai | TUKIMUAQTIUYUQ
TUKIMUAQTIUYUQ

Peter Tapatai

Peter aullaqtiqtaa atan’nguyauyuqlu Qamaniittuami ittuq Peter’s Expediting Limited, aulapkaiyaa avatqumayuq 20 ukiunik. Tamaat Inuit-nanminiriyauyuq aulapkaiyaalu havaanga. Peter nunaqarvingmigiyaa Kivalliq takuyaalu piliurninnga Agnico Eagle Meadowbank Uyarakhiurvinga uyarakhiulirmata angmaqtirininnganut. Havaqatigiiktuq amihunik avikturhimayuni havauhikhat, akhuraaluk ikayuqtiuyuq nungulaittumut pivallianiq nunguttaaqtunik Nunavunmi maniliqutikhaq aulapkaitjutikhanik, iglukhaqmut ayuirhainiqmullu. Ilihimayaa akhuurutininnga iglukhamut pivallianinnganik nungulaittumut hivuniqmi Nunavunmi. Peter tuniyauyuq inuutillugu ilitariyauyut ilaunginnarialgit Nunatsiaqmi Nunavunmi Timiqutigiyauyuq Ilauyunut Uyarakhiurvikmut, attiqtauyuq Kivalliq Nanminiqaqtuq Inuk talvani Ukiumi takuyaqtuqhugulu Maligaliurvikyuamit tunigiami pilaqutinganik uyarakhiurniqmut Nunavunmi. Aittuqtauyuq Kaanatami 150 Ilitaridjutimik 2017-mi unalu 2020-nguyuq aittuqtauyuq uuminnga Quulitqiyauyuq Nan’ngariyaudjut Nunavunmi.

Allan Rumbolt | TUKIMUAQTIUYUQ
TUKIMUAQTIUYUQ

Allan Rumbolt

Tikkuaqtauhimayuq Katimayinit November 2022-mi, Allan Rumbolt qaffinik ukiunik ilihimaliqtainik havaarihimayainit ikayuutauniaqtut ikluliqiyinut nunallaarmiunit. Allan ukiuqtaqtumiighaaqtuq 1987-mit, hivulliit ukiut 8-nguyut havaktiuhimayuq talvani North West Company qaffiuyunit nunallaarnit. 1995-mit 2005-mut, Allan havaktiuhimayuq Ikluliqiyit Atannguyaatut nunallaarmi Sanikiluaqmi talvuuna katimayiuhimayuq Katimayinit malrungnik (2) ukiunik. 2008-mi, Allan niruaqtauhimayuq Maligaliuqtitut Sanikiluaqmut, havaghimapluni pingahunik (3) havakvighainik. Maligaliuqtiupluni, Allan ighivautaliuyuq qaffinit katimayiralaanit taimaalu Tukliupluni Uqaqtimut Uqaqtiuplunilu Maligaliuqvingmi. Allan tajja nunaqaqtuq Sanikiluaqmi munariplugu irniata nanminiat.

Derek Elias | TUKIMUAQTIUYUQ
TUKIMUAQTIUYUQ

Derek Elias

Havaktitauyuq ikhivayuni March 2024-mi Derek Elias havaaminun ilihimattiaqhugit hivulliuqtauyuq aulapkaipluni hivuliuqhuni tahapkunuuna igluliqiyikkut ayuihimayuq havaamini taaffumani. Derek tadja havaktuq Hulilugaaktuutigut Nauvalliayukkut munariyuq talvani Kitikmiut Inuit Katimayiinni (KIA), 17-ni ukiuni avatquumaplugit talvani havaktuq ayungnaqtunik havaaqaqhuni tahapkununga NHC-kunnut talvani Kitikmeot nunallanganni titiraqviani. Derek hivulliuktauvaktuugalluaq aulapkaipluni ikhivakatauvakhunilu Iqaluktuuttiami, havakpakhimayuqlu ikhivautaqaqtup tukliriplugu talvani Nunavut Katimayiinni Nunallatigut, taimaatun ilihimagami hivulliungnikkut ikhivayuni aulapkaiyuni tahapkunani Iqaluktuuttiap igluliqiyiinni katimayiinni tahapkunanilu Qaggiavuutkunnilu. Derek tadja Iqaluktuuttiami nunahimayuq ikhivaqatauvaktuq NTI-kutni Inuit iglutigutlu hunavalungniklu naupkaiyukkut havaqatigiiktutigut, ilauyuklu tahapkunani Iqaluktuuttiap Qaptiruyunilu/Annakhaiyunilu Havakviinni tahapkunanilu Tingmiyuni Qinikhiayunilu Annakhaiyuni Katimayiinni Nunavutmi.

Annie Aningmiuq  | TUKIMUAQTIUYUQ
TUKIMUAQTIUYUQ

Annie Aningmiuq

Annie Aningmiuq havaqatauliqtuq Katimavaktuni Hivunniqhiuqtuni talvani March 2024 mi, hivituyumik ilihaqhimayuq ilihimattiaqhugitlu hivulliungningmiklu aulapkaidjutiniklu. Iqalungni nunahimapluni tadja Ikhivautap Tukliriyaa Nunasi Kuapatkunni, ikhivaqatauyuq hivunniuqtuni tahapkunani Nunavut Sivuniksavutmilu, Polar Vision Ltd, atinilu ilihimayaa talvunga ICD-Rotman Hivunihiuqtuni Ilihaqtuni Aulapkaiyuni. Havaaniktinnani hamani Ataniuvaktuq Maligakhanikkullu Uqaqatigiiktunikkullu tahapkunani Nunaqyuam Katimayiinni Ilannaqatigiiktuni Hulilukaakviinni, tahapkunanilu Maligaliuqtuni Nunamingni Havaktainnik Qanuriliurutikhainnik Naunaiqhiyuipluni talvani CIRNAC, nakhaqhugit ilihimayani tahapkunanga Kanatap Nunaqyuanutigut Inuhaatigut, Inimiiniittullu Tungaviit Kanatami, Inuit Tapiriit Kanatami, Nunavutmi Tunngavikkuni, havakpakhunilu Ilauyuni Uqaqtiuyuni Kavamainni Nunavutmi. Aalakkullu havaarrivaktaminin havakpaktuq titiralugaakhuni Inuktitut ikayukhuni ayuihautiplugit havaktut, takunnaqpaktuqlu qaffini titraqhimayuni, tautuktitpaktuqlu igiakut atuqataupluni nunaqyuami, inmigutlu pinniqutiliuqhuni hulilugaakvilik.

Hivuliqtigiyai Kuapurisatlu Ataniqaqviat

Tapkuat Ataniuyunut Katimayigalaat havalgit aulaninut tapkuat Kuapurisan atuqpiaqtitninik malikhaqtut tamaitni huliniit humiliqak Nunavutmi, ilautitlugit atuqtaunit maligait, atuqtauvaktut pityuhitlu, atuqtaunitlu havagutit. Tautukmiyailu tamaitnut pivaliatitnit hivituyumun atugakhaliat, maligait, aulatyutailu hivuligutit tahapkununga kuapurisanut pityutit tapkununga Katimayini Katimayit, tamna Minihitauyuq Havalik tapkununga Nunavut Igluligiyit Kuapurisan, tapkunungalu Minihitauyuni Katimayit (Minihitauyut). Ilagiplugulu, atuqpiaqtitai tahapkuat havagutit atuqtaunit malikhugit tapkuat Kuapurisan maniqutai angigutit tapkununga Kanata Atuqtuagutit Iglutagutinut Igluligiyitlu Kuapurisan (CMHC-kut).

Tapkuat Kuapurisan Maligait Tuhaumatyutitlu ilagit havagiyai pivaliatitnit tahapkuat kuapurisanut maligait, atugakhaliat upalungaiyautit tuhaumatyutitlu tugangayut atuqniqhanut havagutit piyaunit. Piqaqtitiyut ikayuqhiqnianik Minihitauyuq, tapkuat Kuapurisanut Ataniuyut tapkuatlu Nunaliit Avikhimaninik Aapisit.

Kuapurisan Ataniqaqviat ihuaqhaqtai hannaiyautit, munagiplugit tuhaqhitautitlu tahapkuat kuapurisan havagutai. Piqaqtitiyutlu ikayuqtuqnianik tapkuat Nunaliit Avikhimanini Aapisit tahapkununga havagutit, kanturagutit, havagutit aulataunit, pitquhiqnutlu hanatyuhit ihuaqhihimanitlu.

Nunalaani Havagviit

Tapkuat Kuapurisankut Nunaliit Avikhimaniani Aapisit aulatai piqaqtitailu ikayuqhiutit atuqtitninik havagutit kivgaqtutitlu nunaliuyunut. Nunaliit Avikhimaniani Aapisit ihuaqhaqtai nunaliit avikhimaninut hivulliutyaqnit havaqatigiplugitlu LHO-nguyutinuitlu kivgaqtugat atuqpiaqtitninut havagutit atuqtitnit naamagiakhai atuqtauvaknit munagiplugit naunaiyaqhugitlu. Tapkuat Nunaliit Avikhimaniani Aapisit havalgit atuqpiaqtitni hanayakhat havagutit nakuuyakhait tahamani nunaliit avikhimaniani. Havaqaqmiyuttauq atuqtitninik allatqit nanminiq igluqaqtut havagutai, pivaliatitnilu nakuuyumik piqatigini ahii kavamatkut timigiyai havakvitlu.

Nunalikni Igluligiyit Timigiyai (LHO-nguyut)

Kuapuriisingat havaqatigiiktut LHO-kunnut nunallaani nalunairninnganik, tuniyuq amigaittunik ubluq tamaat ikayuutinik piyut ukununnga pinahuarut tuniqhainiq inuknut ilagiiktunullu. Amihut LHO-ngit piliurhimayut inmikkuuqtunik timiqutigiyangit ataani Katimayiinginnik Maligaq (Igluqpiliqinirmut Katimayiit). Kihimi hapkuat Kinngait, Salliq, Iqaluit, Kugaaruk, uumanilu Taloyoak Igluqpiliqinirmut Timiqutigiyangit piliurhimayuq ataani Nunavut Igluligiyiqyuatkut Kuapuriisan Maligaq.

Igluliuqatigiingniq

Nunavut 3000

Nunavut 3000 amigaiqpaalliutauniaqtuq ikluqpaghanik Nunavunmiunut ikayuqtighaqhiuqhutik niuviqhutiku hanatuyunik hananiqmut havauhiqnik ihuaqhaitjutauvalliayunik akighilaarutauyuniklu.

Havaqatigiplugit nunallaat, Inuit timiqutait, ikluliqiyinut ilauyut, tamangniklu Nunavunmiut, taapkua Nunavunmi Igluliqiyiiryuat Kapurisan iniqniaqhimayait ihumagiyaita talvani Nunavut 3000 hanayaamik aanniarutaittunik nunallaarnik, ikayuqhugit ilihaqpaalliqtut nunallaarnilu manighiuqviit, amigaiqpaallirahuaqlugit ikluqpaghat Nunavunmi.